અખાના છપ્પા/વૈરાગ્ય અંગ

← કવિ અંગ

અખાના છપ્પા વૈરાગ્ય અંગ અખો

વિચાર અંગ →

જો ઉપજે તો ભલો વૈરાગ્ય, બીજાં કૃત્યનો ના ચપે પાગ; હેલામાં હરિ પામે વેદ, જો ઉપજે સાચો નિર્વેદ, જ્યમ ફુલ પાછળથું ફળ નિદાન, અખા વૈરાગ્ય તે પરમ નિધાન. ૨૪. વૈરાગ્ય વિના તે ઉપજે ખેદ, મારું તારું ભેદાભે; એ સત્ય વૈરાગ્ય ગોળીની ખોટ, લાગે તો થાએ લોટપોટ; જો ભાગે અખા પર કે પાગ, તોય ટળે તે ઉડવા લાગ. ૨૫ સત્ય વૈરાગ્ય સ્વામીનું હૃદે, મહા પુરુષ સર્વે એમ વદે; જે વૈરાગ્ય દેખાડે કરી, એ તો મના કેરી મશ્કરી; પલકે પલકે પલટે ઢંગ, એ તો અખા માયાનો રંગ. ૨૬ સૂરજ તેમ સાકો વૈરગ્ય, પડતાં ના જુવે જાગ્ય કુજાગ્ય; સહુને તેજા કરે તે સહી, પડચાયો પોતામાં નહીં; જ્યાં ઉપજે સાચો નિર્વેદ, નોહે અખા ત્યાં ભેદાભેદ. ૨૭ સત્ય વૈરાગ્ય સ્વે જાણો હરિ, યાં માયાને શું ગ્રહિયે આદરી; જેમ નવ ગૃહનાં રત્ન મૂલવાય, પણ પારસ્નું મૂલા ન થાય; અખા તે વૈરાગ્ય વિચાર, વેશ તુંને નહિ મૂકે પાર. ૨૮ પતિ કહાવે તો મનને જિત્ય, બાકી જે કરશે રીત્ય; ચાર વર્ણ ને આશ્રમ ચાર, જ્યાં અવતરે ત્યાં વેષ વ્યવહાર; અખા વાત પામ્યો શી નવી, એ લાગું તે છૂટ્યો ભોગવી. ૨૯ એમ સમજે નર પામે પાર, જે તું પ્રથમા હતો કર્તાર; મુજ જાતે જે રે છે હરિ, વચ્ચે હું રહ્યો માથે કરી; અખા એમ વિચારી રહે, શીશ પોટલો નાખી વહે. ૩૦

ગોળે મરે કાં શોધે વખ, તપી ભમી કાં પામે દખ; ફરતા ફરતા દીસે ઘણા, જેમા તાતી વેળુમાંહે ચણા; અખા ઉડી જો અળગો પડે; વસ્તુ વિચાર સદ્ગુરુથી જડે. ૩૧ હેત વિના પ્રવૃત્તિ વધે, હોંસે કુબુદ્ધિ બેસે ગધે; દેખાદેખી સહુ કોઇ કરે, કોણા જુવે જે શું છે સરે; અખા જો વિચારી જુવે રોતા દેખી સહુ કોઈ રુવે. ૩૨ ઘરમં ઘાયલ મન કામના, કરે કર્મામોહ્યાં દામ ચામનાં; કુલે શેકે કેમા નિર્વાણ, જો નહીં ઉપજે આતમ જાણ્ય; સૌનામાં સૌ ઉપજે મરે, અખા સમજ તે મોટી સરે.૩૩ ભૂનાં ભાંડ એક જોતાં શરુ, લાગ્યો અગ્નિ કહાવ્યું ઠીકરું; તેમ જીવ શિવ વસ્તુગત એક, અહંતા કેરી લાગી ટેક; અખા જીવ અહંતા ભાગ, ઉજ્જ્વલમાં જેમ કાળો ડાઘ. ૩૪ અગમ પંથમાં મોટો ભલ્લ, ચાલી શકે કોય એક્લમલ્લ; સામો મળે નવ વાંકો જાય, નિજ બાળ બળિયો ત્યાં ઠેરાય; બાકી અખા હોકારા કરે, ભૂમિ વિના કોઇક પગ ધરે. ૩૫ વણ ખાંડે જગતીમાં જિત્ય, જો કોઇ સમજે આતમ રીત્ય; જાઇશ માં ખોવા પામવા, ઇચ્છિશ માં ટળવા ને થવા; પ્રવૃત્તિ નિવૃત્તિ દાસે છે બે, જોઇ અખા તો એ ધેર રહે. ૩૬

અખાના છપ્પા