અખેગીતા/કડવું ૪ થું - અજ્ઞાની જીવની દુઃખ દશા

આ કૃતિ/પાનું હમણાં જ અહીં લાવ્યા છીએ અને તેની ભૂલશુદ્ધિ (પ્રૂફ રીડીંગ) બાકી છે. જો તેમાં કોઈ ભૂલો જણાય તો ક્ષમા કરશો, થોડા સમયમાં આનું શુદ્ધિકરણ કરીને તેને આખરી ઓપ આપી દેવામાં આવશે.

←  કડવું ૩ જું - વેદાંતના પ્રાચીન શ્રોતાવક્તાનાં નામ

અખેગીતા કડવું ૪ થું - અજ્ઞાની જીવની દુઃખ દશા અખો

કડવું ૫ મું - જીવ ઉપર માયાનો દગો →

રાગ ધન્યાશ્રી

જે જેંતે જ જાણ્યો જે નિજઆતમાજી,
તે ભટક્યો ભર્મ્યો માયાના સાથમાંજી;
રયણીનો ભૂલ્યો ઘર પાસે પ્રાતમાંજી
પણ દિવસે દિશમોડયો ઘણું ભમે રાતમાંજી. ૧

પૂર્વછાયા

રાત્યમાંહે રડવડે, અજ્ઞાને આવર્યો હતો;
તે નિજ આત્માથી ઓતળી, વિચરતો માયાવતો. ૧

જેમ સુતો નર નિદ્રાવિષે, માયા બહુ બીજી રચે;
માયાવરણ પોતે થઇ ને, નિદ્રાવશમાંહે પચે. ૨

આપથી ઓતળેથકે, અસંભાવના ઉપજે;
પછે તે વિપરીતભાવના આચરે, ને દુઃખ પામે થોડે ગજે. ૩

પંચ પર્વા માયા-અવિદ્યા, હૂં મારૂં આદે સહી;
તે ફરે ફેરા ભવવિષે, જ્યમ મણિ નિગમે આંધળો અહિ. ૪

તે ભોગ દેખી ભૂર થાયે, લડાવા ઇંદ્રિ-વિષે;
સંસારનાં સુખ સત્ય જાણી, કર્મ-મોદક નિત્ય ભખે. ૫

કર્મજડને કર્મ વહાલાં, મર્મ ન સમજે બ્રહ્મનો;
પૂરી પૂરી તે આચરે, પણ ટળે નહીં દેહ ચર્મનો. ૬

પરમાત્માને પુંઠ દઇ, આત્મા ઇંદ્રિ જુવે;
ઇંદ્રિની દ્રષ્ટિ વિષે સાહામી, એમ આપોપું નર ખુવે. ૭

વિષય વરક્ત કરે હરિથી, નીચપણું દે જીવને;
અજ્ઞાને અવળો ફરે, તે સંમુખ ના હોય શિવને. ૮

સંસારનાં સુખ અધિક દેખી, કૃપા માને ઇશ્વરી;
અંતરમાંહેનું જ્યાંન ન જાણે, જે પ્રાણપતિ ગયો વીસરી. ૯

કહે અખો સહુકો સુણો, જો આણો જીવના અંતને;
હીંદો પરમપદને પામવા, તો સેવો હરિ-ગુરુ-સંતને. ૧૦