અખેગીતા/કડવું ૭ મું - માયાથી બ્રહ્માંડની ઉત્પત્તિ

આ કૃતિ/પાનું હમણાં જ અહીં લાવ્યા છીએ અને તેની ભૂલશુદ્ધિ (પ્રૂફ રીડીંગ) બાકી છે. જો તેમાં કોઈ ભૂલો જણાય તો ક્ષમા કરશો, થોડા સમયમાં આનું શુદ્ધિકરણ કરીને તેને આખરી ઓપ આપી દેવામાં આવશે.

←  કડવું ૬ ઠું - માયાથી જીવને સંસારબંધન

અખેગીતા કડવુ ૭ મું - માયાથી બ્રહ્માંડની ઉત્પત્તિ અખો

કડવું ૮ મું - માયાથી ઉત્પત્તિ ને નાશ →

રાગ ધન્યાશ્રી

માયા મોટી જગમાંહે નટીજી,
તે આગળ કોઇન શકે ખટીજી;
હરિહર અજથી આગલ વટીજી,
સમઝી ન જાયે એવી માયા અટપટીજી. ૧

પૂર્વછાયા

સમઝી ન જાયે એવી માયા, દીસે નહી ને બલવતી;
ચૌદ લોકની આદિ માતા,ૐકારથી પહેલી હતી. ૧

ત્રિગુણ પહેલી શૂન્ય-સ્વામિની, તેણેં ગુણ જનમી ઉભા કર્યા;
પછે જનની થૈ યોષિતા, બલ પોષિ પોતે વર્યા. ૨

ચિદ્દ્‍શક્તિ ચતુરા ચરાચર, ગુણસાથે ભજે વલી;
દેવ દાનવ નાગ માનવ, રમે રમાડે એકલી. ૩

ઉર્ણનાભ જેમ ઊર્ણા મૂકી, તે મૂકીને પાછી ભખે;
તેમ માયા ચિદ્દ્‍શક્તિ માટે. મોહોટું સામર્થ્ય એ વિષે. ૪

ત્રિગુણ થઇ ચોવીશ રૂપેં, તેહનો ભેદ કહૂં કથી;
જ્યમ જલ જમાય શીતયોગે, તેહને જડતા પ્રગટે માહેંથી, ૫

સત્ત્વ રજ તમ રૂપે થઇ માયા, પછે એકેએકના બહુ થયા;
પંચભૂત ને પંચમાત્રા, તામસના નિપજી રહ્યા. ૬

રાજસનાં ઇંદ્રિ દશે, અને દશે તેના દેવતા;
ઇંદ્રિયે ઇંદ્રિયે તે વશ્યા, આપ આપણું સ્થલ સેવતા. ૭

મન બુધ્ધિ ચિત્ત અહંકાર જે, તે સત્ત્વગુણ્થી ઉપના;
એ સૃષ્ટિનાં ચિવિશ કારણ, માયા-સમલિત રૂપના. ૮

પ્રકૃતિ તે પંચવીશમી, પરિવાર સર્વ તેહેનો કહ્યો;
પણ છવીશમો પરમાતમા, તે યથારથ જ્યમ-ત્યમ રહ્યો ૯

કહે અખો સહુ કો સુણો, એ કહ્યું છે ધીમંતને;
એ સમઝે તો કામ સરે નરનું, જો સેવો હરિ-ગુરુ-સંતને. ૧૦